Infrastruktura wodociągowa
System wodociągowy możemy zdefiniować jako układ technologiczny, którego zadaniem jest dostarczenie wody do miejsc jej użytkowania w potrzebnej ilości, jakości i o wymaganym ciśnieniu. Wody w sieci wodociągowej nie może brakować nawet w chwili maksymalnego zapotrzebowania. Prawidłowe funkcjonowanie systemu wymaga niezakłóconej współpracy poszczególnych jej elementów: ujęć, stacji uzdatniania wody, sieci, zbiorników wody, przepompowni i hydroforni.

Elementy infrastruktury wodociągowej Gdańska:
UJĘCIA WODY
Aktualnie gdański system wodociągowy składa się z:
- 7 podstawowych ujęć wód podziemnych,
- 1 ujęcia powierzchniowego,
- 2 ujęcia lokalnego,
- 2 ujęć rezerwowych.
Mieszkańcy Gdańska zaopatrywani są w wodę podawaną z:
- 1 ujęcia powierzchniowego Straszyn,
- 1 ujęcia drenażowego Pręgowo,
- 8 ujęć głębinowych:
- Lipce,
- Czarny Dwór,
- Zaspa Wodna,
- Dolina Radości,
- Zakoniczyn,
- Osowa,
- Oczyszczalnia Wschód,
- Smęgorzyno.
Część mieszkańców Żabianki jest zaopatrywana z dwóch ujęć głębinowych w Sopocie. W sytuacjach awaryjnych istnieje możliwość podawania wody pitnej z ujęć rezerwowych Krakowiec i Świbno.
Ujęcia pracujące w wodociągu centralnym | Ujęcia lokalne | Ujęcia rezerwowe |
Straszyn (powierzchniowe) Lipce Czarny Dwór Zaspa Wodna Dolina Radości Pręgowo Zakoniczyn Osowa |
Oczyszczalnia Wschód Smęgorzyno |
Krakowiec Świbno |
Zasoby wód podziemnych stanowią od lat podstawowe źródło zaopatrzenia w wodę mieszkańców Miasta Gdańska.
Gdański system wodonośny obejmuje następującej piętra wodonośne: wód czwartorzędowych, trzeciorzędowych oraz kredy. Wszystkie piętra wodonośne zasilane są na wysoczyznach polodowcowych (Pojezierze Kaszubskie), a drenowane są w pradolinie Redy, na nizinach nadmorskich i w Zatoce Gdańskiej.
Początki eksploatacji wód podziemnych sięgają drugiej połowy XIX wieku. Pierwsze komunalne ujęcie wody oddano do eksploatacji w 1869 roku w Pręgowie na Pojezierzu Kaszubskim. Opierało się ono na ujmowaniu wód podziemnych za pomocą systemu drenów. Woda grawitacyjnie doprowadzana była do Zbiornika Wody Stara Orunia, a następnie do miejskiej sieci wodociągowej. Ujęcie to pracuje do dnia dzisiejszego, stanowiąc unikalny już system ujmowania wód podziemnych.
LIPCE |
|
CZARNY DWÓR |
|
ZASPA WODNA |
|
DOLINA RADOŚCI |
|
PRĘGOWO |
|
STRASZYN |
|
OSOWA |
|
ZAKONICZYN |
|
STACJE UZDATNIANIA WODY
SUW ZASPA WODNA
Woda z ujęcia kierowana jest pompami zainstalowanymi w studniach głębinowych do pompowni wody II stopnia, a następnie do systemu natleniania i filtracji wody, w celu usunięcia obecnych w wodzie zanieczyszczeń (mętność, żelazo i mangan). Część wody surowej, ujmowanej studniami głębinowymi, transportowana jest rurociągiem tłocznym do SUW Czarny Dwór.
Oczyszczanie wody odbywa się na filtrach pionowych ciśnieniowych w układzie filtracji dwustopniowej. Każdy stopień filtracji składa się z trzech pracujących równolegle filtrów. Filtry wypełnione są warstwą żwiru, zalegającego bezpośrednio na systemie drenażowym filtrów i tworzącego tzw. warstwę podtrzymującą, oraz warstwą piasku kwarcowego, stanowiącego właściwe złoże filtracyjne. Przed filtracją do wody dodawany jest tlen. W przeciwieństwie do pozostałych stacji uzdatniania w Gdańsku, do natleniania wody nie jest wykorzystywane powietrze, a czysty tlen.
SUW CZARNY DWÓR
Woda z ujęcia kierowana jest pompami zainstalowanymi w studniach głębinowych na system napowietrzania i filtracji wody, w celu usunięcia obecnych w wodzie zanieczyszczeń. Oczyszczanie wody przebiega w układzie filtracji dwustopniowej, w którym usuwanie żelaza i manganu przebiega w osobnych filtrach, odpowiednio na pierwszym i drugim stopniu filtracji. Każdy stopień filtracji składa się z 8 pracujących równolegle filtrów pionowych ciśnieniowych. Przed każdym stopniem filtracji woda jest napowietrzana w 2 pracujących równolegle aeratorach ciśnieniowych.
SUW STRASZYN
Woda surowa, ujmowana ze Zbiornika Straszyn dwoma rurociągami DN 1400 mm, przepływa przez sito obrotowe celem usunięcia zanieczyszczeń stałych, a następnie poprzez pompownię I stopnia przepompowywana jest do zlokalizowanej 40 m wyżej komory utleniania wstępnego. Do utleniania wody stosowany jest ozon, wytwarzany z powietrza w generatorze ozonu.
Filtry wypełnione są piaskiem kwarcowym, stanowiącym złoże filtracyjne. Po filtracji piaskowej, woda kierowana jest do zbiornika pompowni pośredniej, skąd przetaczana jest do komory ozonowania pośredniego. Dozowanie ozonu odbywasię poprzez dyfuzory ceramiczne umieszczone na dnie komory. Po procesie utleniania pośredniego woda napływa na pięć filtrów wypełnionych granulowanym węglem aktywnym, na których zachodzi proces sorpcji zanieczyszczeń. Po filtracji na węglu aktywnym woda poddawana jest procesowi stabilizacji poprzez dozowanie roztworu wodorotlenku wapnia. Woda po stabilizacji magazynowana jest w zbiorniku wody czystej. Ostatnim procesem jest dezynfekcja końcowa chlorem gazowym i dwutlenkiem chloru. Dwutlenek chloru wytwarzany jest na miejscu z chlorynu sodu i kwasu solnego, w dedykowanym do tego celu generatorze. Stężenie chloru w wodzie mierzone jest w sposób ciągły analizatorem chloru. Woda czysta po procesie dezynfekcji wtłaczana jest do sieci wodociągowej poprzez pompownię II stopnia.
SUW LIPCE
Woda z ujęcia kierowana jest pompami zainstalowanymi w studniach głębinowych na 2 kaskady napowietrzająco-odgazowujące, a następnie do zbiornika reakcji, w celu zajścia reakcji utlenienia zanieczyszczeń po napowietrzeniu wody. Stężenie tlenu w wodzie po napowietrzaniu monitorowane jest w sposób ciągły sondą tlenu rozpuszczonego. Po zbiorniku reakcji woda przepływa na system filtracji jednostopniowej, w celu usunięcia obecnych w wodzie zanieczyszczeń. Oczyszczanie wody odbywa się na 10 filtrach otwartych.
Filtry wypełnione są złożem filtracyjnym dwuwarstwowym. Dolną część złoża stanowi warstwa piasku kwarcowego, zalegająca bezpośrednio na systemie drenażowym filtrów, natomiast górną część stanowi warstwa antracytu (forma węgla). Korzyścią złoża dwuwarstwowego antracytowo-piaskowego jest efektywniejsze wykorzystanie w procesie filtracji całej objętości złoża filtracyjnego.
Woda odpływająca z filtrów magazynowana jest w zbiorniku wody czystej. Przed wtłoczeniem do sieci wodociągowej woda poddawana jest dezynfekcji za pomocą lampy UV. W sytuacjach awaryjnych woda może być dezynfekowana podchlorynem sodu. Jakość wody czystej, wprowadzanej do sieci wodociągowej, monitorowana jest w sposób ciągły sondami tlenu rozpuszczonego, mętności, potencjału redoks, odczynu i przewodności.
SUW OSOWA
Woda z ujęcia kierowana jest pompami zainstalowanymi w studniach głębinowych na 4 kaskady napowietrzająco-odgazowujące, a następnie do zbiornika reakcji, w celu zajścia reakcji utlenienia zanieczyszczeń po napowietrzeniu wody. Po zbiorniku reakcji woda przepompowywana jest na system filtracji, w celu usunięcia obecnych w wodzie zanieczyszczeń. Układ rurociągów i armatury umożliwia pracę stacji uzdatniania zarówno w układzie filtracji jednostopniowej, jak również dwustopniowej. Obecnie oczyszczanie wody przebiega w układzie filtracji jednostopniowej na 19 filtrach pionowych ciśnieniowych.
Filtry wypełnione są piaskiem kwarcowym, stanowiącym złoże filtracyjne zalegające bezpośrednio na systemie drenażowym filtrów. Woda odprowadzana jest z filtrów poprzez system drenażu zbudowany z płyty filtracyjnej, w której zainstalowane są szczelinowe dysze filtracyjne.
Woda po procesie filtracji magazynowana jest w zbiorniku wody czystej. Przed wtłoczeniem do sieci wodociągowej woda poddawana jest dezynfekcji za pomocą lampy UV. W sytuacjach awaryjnych woda może być dezynfekowana podchlorynem sodu. Jakość wody czystej, wprowadzanej do sieci wodociągowej monitorowana jest w sposób ciągły sondami tlenu rozpuszczonego, mętności, potencjału redoks, odczynu i przewodności.
SUW PRĘGOWO
Woda ze studni zbiorczej ujęcia drenażowego przetaczana jest pompami na 4 napowietrzacze kolumnowe, a następnie do zbiorników reakcji, w celu zajścia reakcji utlenienia zanieczyszczeń po napowietrzeniu wody. Po zbiorniku reakcji woda przepompowywana jest na system filtracji jednostopniowej, w celu usunięcia obecnych w wodzie zanieczyszczeń.
Woda po procesie filtracji kierowana jest do zbiornika wody czystej. Przed wtłoczeniem do sieci wodociągowej woda poddawana jest dezynfekcji podchlorynem sodu. Jakość wody czystej, wprowadzanej do sieci wodociągowej monitorowana jest w sposób ciągły sondami tlenu rozpuszczonego, mętności, odczynu, przewodności i chloru wolnego.
SUW ZASPA WODNA
Woda z ujęcia kierowana jest pompami zainstalowanymi w studniach głębinowych do zbiornika wody surowej, a następnie przetaczana pompami na system natleniania i filtracji wody, w celu usunięcia obecnych w wodzie zanieczyszczeń. Układ rurociągów i armatury umożliwia pracę stacji uzdatniania zarówno w układzie filtracji jednostopniowej, jak również dwustopniowej. Obecnie stacja funkcjonuje w układzie filtracji jednostopniowej na 6 filtrach pionowych ciśnieniowych.
Przed procesem filtracji do wody dozowany jest czysty tlen. W przeciwieństwie do pozostałych stacji uzdatniania w Gdańsku, do natleniania wody nie jest wykorzystywane powietrze, a czysty tlen.
Filtry wypełnione są warstwą żwiru, zalegającego bezpośrednio na systemie drenażowym filtrów, która tworzy tzw. warstwę podtrzymującą dla warstwy filtracyjnej, oraz warstwą piasku kwarcowego, stanowiącego właściwe złoże filtracyjne. Woda odprowadzana jest z filtrów poprzez system drenażu zbudowany z płyty filtracyjnej, w której zainstalowane są szczelinowe dysze filtracyjne.
Woda czysta, odpływająca z filtrów kierowana jest do zbiornika wody czystej. Przed wtłoczeniem do sieci wodociągowej woda poddawana jest dezynfekcji za pomocą lampy UV. W sytuacjach awaryjnych woda może być dezynfekowana podchlorynem sodu. Jakość wody czystej, wprowadzanej do sieci wodociągowej monitorowana jest w sposób ciągły sondami tlenu rozpuszczonego, mętności, potencjału redoks, odczynu i przewodności.
SUW DOLINA RADOŚCI
Woda z ujęcia kierowana jest pompami zainstalowanymi w studniach głębinowych na 2 kaskady napowietrzająco-odgazowujące, a następnie do zbiorników reakcji w celu zajścia reakcji utlenienia zanieczyszczeń po napowietrzeniu wody. Po zbiorniku reakcji woda przepompowywana jest na system jednostopniowej filtracji w celu usunięcia obecnych w wodzie zanieczyszczeń.
Woda po procesie filtracji magazynowana jest w zbiorniku wody czystej. Przed wtłoczeniem do sieci wodociągowej woda poddawana jest dezynfekcji za pomocą lampy UV. W sytuacjach awaryjnych woda może być dezynfekowana podchlorynem sodu. Jakość wody czystej, wprowadzanej do sieci wodociągowej monitorowana jest w sposób ciągły sondami mętności, potencjału redoks, odczynu i przewodności.
SUW ZAKONICZYN
Woda z ujęcia kierowana jest pompami zainstalowanymi w studniach głębinowych na system napowietrzania i filtracji wody, w celu usunięcia obecnych w wodzie zanieczyszczeń. Układ rurociągów i armatury umożliwia pracę stacji uzdatniania zarówno w układzie filtracji jednostopniowej, jak również dwustopniowej na filtrach pionowych ciśnieniowych. Obecnie oczyszczanie wody przebiega w układzie filtracji jednostopniowej na 8 filtrach pionowych ciśnieniowych. Przed filtracją woda jest napowietrzana w aeratorach ciśnieniowych. Stężenie tlenu w wodzie po napowietrzaniu monitorowane jest w sposób ciągły sondami tlenu rozpuszczonego.
Filtry wypełnione są warstwą żwiru, zalegającego bezpośrednio na systemie drenażowym filtrów, która tworzy tzw. warstwę podtrzymującą dla warstwy filtracyjnej, oraz warstwą piasku kwarcowego, stanowiącego właściwe złoże filtracyjne. Woda odprowadzana jest z filtrów poprzez system drenażu zbudowany z płyty filtracyjnej, w której zainstalowane są szczelinowe dysze filtracyjne.
Woda po procesie filtracji magazynowana jest w zbiorniku wody czystej. Przed wtłoczeniem do sieci wodociągowej woda poddawana jest dezynfekcji podchlorynem sodu. Dezynfekcja wody może być również prowadzona za pomocą lampy UV. Jakość wody czystej, wprowadzanej do sieci wodociągowej monitorowana jest w sposób ciągły sondami do pomiaru mętności, odczynu, przewodności i chloru wolnego.
SUW SMĘGORZYNO
Woda z ujęcia kierowana jest pompami zainstalowanymi w studniach głębinowych na system napowietrzania i filtracji wody, w celu usunięcia obecnych w wodzie zanieczyszczeń. Oczyszczanie wody przebiega w 4 pracujących równolegle filtrach pionowych ciśnieniowych. Przed każdym filtrem woda jest napowietrzana w aeratorach ciśnieniowych.
Filtry wypełnione są warstwą żwiru, zalegającego bezpośrednio na systemie drenażowym filtrów, która tworzy tzw. warstwę podtrzymującą dla warstwy filtracyjnej, oraz warstwą piasku kwarcowego, stanowiącego właściwe złoże filtracyjne. Woda odprowadzana jest z filtrów poprzez system drenażu zbudowany z płyty filtracyjnej, w której zainstalowane są szczelinowe dysze filtracyjne.
Woda po procesie filtracji magazynowana jest w zbiorniku wody czystej. Woda wtłaczana do sieci wodociągowej nie jest poddawana dezynfekcji. W sytuacjach awaryjnych woda może być dezynfekowana podchlorynem sodu.
SUW OCZYSZCZALNIA WSCHÓD
Z uwagi na wysoką zawartość trudnego do usunięcia z wody jonu amonowego oraz bardzo niską twardość wody, zastosowano rozwiązanie polegające na mieszaniu wody z ujęcia z wodą z sieci wodociągowej, zasilanej z SUW Lipce. W tym celu woda ze studni głębinowych wprowadzana jest bezpośrednio do aeratora ciśnieniowego, celem jej napowietrzenia i odgazowania. Po aeratorze woda dopływa do zbiornika wody, do którego doprowadzona jest także woda z centralnego systemu wodociągowego, zasilanego z SUW Lipce. W zbiorniku następuje cykliczne mieszanie obu rodzajów wód w odpowiednio ustalonych proporcjach tak, aby obniżyć zawartość jonu amonowego do poziomu poniżej wartości dopuszczalnej dla wody pitnej oraz podwyższyć twardość wody.
Uzdatniona w systemie napowietrzania i mieszania woda poddawana jest dezynfekcji lampą UV i wprowadzana do sieci wodociągowej.
ZBIORNIKI, PRZEPOMPOWNIE i HYDROFORNIE
Zbiorniki są ważnym elementem systemu wodociągowego. Ich zadaniem jest gromadzenie wody.
Zbiorniki, oprócz magazynowania wody, mogą również:
- wyrównywać nierównomierność między dostawą a poborem wody,
- zabezpieczać równomierną pracę pomp oraz urządzeń oczyszczających wodę,
- istotnie zwiększać stopień niezawodności działania systemu wodociągowego,
- stabilizować ciśnienie w sieci wodociągowej, pod warunkiem, iż są zlokalizowane odpowiednio wysoko ponad obszarem konsumpcji wody (np. Zbiornik Wody Kazimierz),
- magazynować wodę do celów gaśniczych, własnych, a także na wypadek awarii urządzeń oraz sieci wodociągowej.
W Gdańsku woda pitna magazynowana jest w 23 zbiornikach, zgrupowanych w 9 kompleksach: Sobieski (4szt.), Orunia (4 szt.), Migowo (4 szt.), Cyganka (2 szt.), Wysoki Dwór (2 szt.), Stara Dolina ( 2 szt.), Góralska (1 szt.), Kiełpino (2 szt.), Kazimierz ( 2 szt.).
PRZEPOMPOWNIE I HYDROFORNIE
W celu utrzymania odpowiedniego ciśnienia oraz regulowania zapotrzebowania na wodę w poszczególnych strefach ciśnień, sieć wodociągowa Miasta Gdańska zaopatrzona jest w:
7 szt. przepompowni sieciowych i strefowych,
15 szt. stacji podnoszenia ciśnienia,
12 szt. hydroforni.
Hydrofornia to zespół urządzeń pompowo-zbiornikowych, który służy do zasilania w wodę pitną tych odbiorców, którzy są usytuowani poza zasięgiem ciśnienia sieci ulicznych. Hydrofornia jest wykorzystywana zazwyczaj do zasilania wysokich budynków lub zespołu kilku budynków. Urządzenie jest usytuowane na najniższej kondygnacji budynku lub w odrębnym zespole architektonicznym. Składa się z zespołu pomp i zbiornika ciśnieniowego wodno-powietrznego.
W Gdańsku prawie 90% wody przeznaczonej do picia pochodzi z ujęć głębinowych.
Woda głębinowa jest mniej narażona na zewnętrzne zanieczyszczenia oraz zawiera cenne dla zdrowia minerały: np. wapń, magnez, sód, potas.
SIECI WODOCIĄGOWE
Sieć wodociągowa to układ przewodów znajdujących się poza budynkami odbiorców, zaopatrujących w wodę ludność lub zakłady produkcyjne.
Przyłącze wodociągowe to przewód łączący nieruchomość z siecią wodociągową.
Magistrale wodociągowe są to rurociągi o średnicy powyżej średnicy ф250 mm.
Ogólna długość sieci wodociągowej w Gdańsku na dzień 31.12.2024 r. wyniosła 1 578, 072 km, w tym:
magistrale wodociągowe: 222,738 km
sieci rozdzielcze: 1 102,809 km
przyłącza wodociągowe: 252,525 km
