2015-10-06

Aktualności

KTÓRA GODZINA? SPRAWDŹCIE NA ZEGARZE SŁONECZNYM

Kilka miesięcy temu,  z okazji 404 urodzin Jana Heweliusza rozpoczęła się zlecona przez nas rekonstrukcja zegara słonecznego znajdującego się na skwerze przy Wielkim Młynie.  Realizacja projektu właśnie została ukończona i już od dziś mogą Państwo sprawdzać godzinę korzystając z odnowionego urządzenia.

p1050343

Jak to się wszystko zaczęło…

Zegar, który znajduje się na trasie spacerowej pomiędzy ul. Korzenną a ul. Rajską,  uroczyście odsłonięto 12 czerwca 2003 r. Został zaprojektowany przez dr inż. arch. Hannę Klementowską przy współpracy dra inż. Grzegorza Szychlińskiego z Muzeum Historycznego Miasta Gdańska, jako element kompleksowej koncepcji zagospodarowania skweru przy Wielkim Młynie. Urządzenie powstało jako hołd dla gdańskiego astronoma Jana Heweliusza. Przywołuje jego dokonania, a także pełni rolę edukacyjną.

Na wykonanej z piaskowca tarczy  zegara znajduje się pozłacana inskrypcja dedykacyjna o treści „WIELKIEMU ASTRONOMOWI JANOWI HEWELIUSZOWI GDAŃSZCZANIE " . Na tarczy znaleźć można też inne inskrypcje po łacinie: datę wykonania, długość i szerokość geograficzną oraz nazwę konstelacji gwiezdnej odkrytej przez Heweliusza (jako przyjaciel Jana III Sobieskiego nadał jej nazwę SCUTUM SOBIESCIANUM, czyli Tarcza Sobieskiego).

Urządzenie wykonano z niezwykłą precyzją i uwzględnieniem zasad gnomoniki. Potwierdza to m.in. obecność na zegarze tablicy poprawek, które należy uwzględniać przy odczycie czasu.

…i czemu się skończyło

Niestety, w 2007 roku doszło do dewastacji zegara. Ukradziono gnomon oraz kilka metalowych elementów tarczy (wśród nich: herb Gdańska i okrągły herb rodziny Hevelke). Urządzenie zupełnie straciło swoją funkcjonalność.

Nowe czasy czasomierza

Jak doszło do rekonstrukcji zegara?

Jego odbudowa była jednym z wniosków zgłoszonych do Budżetu Obywatelskiego Miasta Gdańska w 2014 r. Inicjatywę koordynował wtedy Pan Adam Dąbrowski – nauczyciel astronomii, pasjonat zegarów słonecznych. Projekt zdobył aż 1071 głosów. Do realizacji zabrakło mu jedynie 230. Dlatego nasza Spółka zainteresowała się tą inwestycją. 

W realizacji tego zadania uczestniczyli: dr inż. arch. Hanna Klementowska, dr inż. Grzegorz Szychliński oraz Pan Adam Dąbrowski. 

Jaki był zakres prac związanych z rekonstrukcją zegara?

  • Wykonanie i zamontowanie nowej wskazówki oraz herbów:
    • Gnomon wykonano z grubej blachy nierdzewnej. Jego projekt łączy współczesność z tradycją. Ozdobne wzory nawiązują do motywów, którymi Heweliusz zdobił swoje przyrządy.
    • Herby zostały odtworzone identycznie, jeśli chodzi o stronę rysunkową. Inny jest jednak materiał – tym razem wykonano je z żywicy przypominającej piaskowiec. Decyzję o zmianie materiału  podjęto, mając nadzieję na mniejsze zakusy kolekcjonerów metalowych ele  mentów.

Wykonawcą prac odtworzeniowych jest firma „Studio Marzeń S.C. Marek Kozłowski, Ireneusz Urbaś”. Koszt rekonstrukcji to około 15 tysięcy złotych.

Jak odczytać godzinę? Krótka instrukcja obsługi

Podczas korzystania z zegara słonecznego pamiętaj o kilku ważnych zasadach:

  • Godzinę, którą pokazuje cień wskazówki zegara należy skorygować uwzględniając poprawkę dla danego dnia z tabeli umieszczonej na tarczy.
  • Jeśli obowiązuje czas letni (od ostatniej niedzieli marca do ostatniej niedzieli października), do odczytu dodajemy jedną godzinę.
  • Informacja o zasadzie działania zegara słonecznego i dokładna instrukcja jego obsługi została umieszczona na interaktywnym ekranie Fontanny Heweliusza.

 

  • Na ekranie Fontanny znajdują się również ciekawostki o astronomie i nowa aplikacja edukacyjna inspirowana działalnością Heweliusza i wodą pt. „WODOZBIORY”. Tym bardziej zachęcamy do odwiedzenia skweru przy Wielkim Młynie. 

do góry